Tính đến tháng 2/2025, các chủ tàu phương Tây đã thu về hơn 6,3 tỷ USD nhờ bán tàu dầu cũ – phần lớn trong số này hiện đang hoạt động trong đội tàu “bóng tối” (shadow fleet) chuyên vận chuyển dầu mỏ Nga, vượt qua các cơ chế áp giá trần của phương Tây.
Điểm nóng gần đây là sự kiện ngày 23/6/2025, khi tàu chiến Nga hộ tống công khai đội tàu bóng tối đi qua vùng biển châu Âu. Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy hiện tượng né tránh cấm vận đang leo thang, đặt ra thách thức nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng quốc tế và đặc biệt là các nhà môi giới tàu biển, forwarders, và trung gian giao dịch hàng hải.
1. Vấn đề cấm mở rộng và rủi ro pháp lý
Từ tháng 5/2024, chính phủ Anh đã cảnh báo rằng mọi cá nhân tham gia vào giao dịch tàu phục vụ cho shadow fleet đều có thể bị xử lý hình sự. Đến tháng 7/2024, một tuyên bố chung giữa Anh, EU, Mỹ và các nước đồng minh đã làm rõ nghĩa vụ pháp lý của nhà môi giới: phải có trách nhiệm thẩm định và báo cáo nếu phát hiện giao dịch đáng ngờ.
Trong gói cấm vận thứ 17 của EU (tháng 5–6/2025), gần 200 tàu mới đã bị liệt vào danh sách đen, đồng nghĩa với việc bị cấm mua bán, tài trợ và cung cấp dịch vụ logistics. Anh và Mỹ cũng siết chặt trừng phạt lên các tàu và thực thể hỗ trợ ngành vận tải dầu mỏ Nga – thậm chí tiến hành phong tỏa tài sản và xử phạt bên liên đới gián tiếp.
2. Những dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý
Để tránh vô tình vi phạm lệnh cấm vận, các nhà môi giới cần nâng cao cảnh giác và kiểm tra chặt chẽ trước khi ký kết bất kỳ giao dịch nào. Một số dấu hiệu rủi ro cao gồm:
-
Giao dịch với đối tác mới không minh bạch về chủ sở hữu
-
Mua tàu cũ (trên 20 năm) với giá cao bất thường
-
Thanh toán qua bên thứ ba hoặc sử dụng tiền mã hóa
-
Giao dịch liên quan đến quốc gia hoặc khu vực có nguy cơ bị cấm vận
3. Biện pháp phòng vệ
Để đảm bảo an toàn pháp lý và duy trì uy tín toàn cầu, các công ty logistics và môi giới tàu biển nên:
-
Sàng lọc danh sách cấm vận mới nhất từ OFAC (Mỹ), HMT (Anh), EU…
-
Xác minh chủ sở hữu thực tế của tàu hoặc công ty
-
Đánh giá nguồn tiền, hồ sơ thanh toán
-
Kiểm tra lịch sử hành trình của tàu qua AIS
-
Lưu trữ hồ sơ đầy đủ, minh bạch
-
Tham vấn pháp lý độc lập nếu phát sinh nghi vấn
4. Trách nhiệm và tuân thủ – Đề cao sự uy tín
Trong bối cảnh khung pháp lý ngày càng nghiêm ngặt và rủi ro leo thang, việc chủ động tuân thủ không chỉ giúp các nhà môi giới tránh hậu quả pháp lý, mà còn góp phần nâng cao uy tín, tạo niềm tin với đối tác và khách hàng quốc tế.
3W Logistics luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong các hoạt động giao thương toàn cầu, đảm bảo các giải pháp logistics phù hợp quy định pháp luật quốc tế và tối ưu chi phí vận hành.
